Zoeken Blijf op de hoogte via LinkedIn Contact

Opinie

Olof van der Gaag

Directeur NVDE

1. De overheid kiest voor een carrot en stick model waar de stick een extra nationale CO2 heffing is en de carrot de subsidies. Geloof jij erin dat dit de weg is naar ontwikkeling van technieken zoals blauwe waterstof?

Met een wortel en een stok krijg je de meeste paarden wel aan het lopen. In principe geldt dat ook voor mensen en bedrijven. Ik denk wel dat ze in een verschillende fase het beste werken – en ook dat er nog meer is. Subsidies werken erg goed om oplossingen te helpen ‘volwassen’ te worden. Voor innovaties en voor de stap van ‘pionieren’ naar mainstream is opschaling nodig. In de meeste markten geldt ‘massa is kassa’: opschaling = kostenreductie. Maar voor die duurzame massa hebben we eerst een kassa nodig.  Het mooie van beprijzing is dat het de markt zijn werk laat doen: met subsidie heb je altijd veel discussie over techniekkeuzes. Het publiek verwacht dan soms ook bijna heilige oplossingen en de rol van de overheid wordt te groot. Beprijzing geeft alle technieken een eerlijke kans – en moge de beste winnen. Het zorgt ook dat bedrijven zich richten op de markt in plaats van op het subsidieloket. Overgiens kan dat ook met normen, zoals voor zuiniger apparaten of voor emissieloze auto’s.

Naast de wortel en de stok heeft een vlot paard natuurlijk ook een weg nodig, liefst recht en zonder kuilen.  Zo heeft het bedrijfsleven ook een ‘weg’ nodig, met de juiste randvoorwaarden, zoals een excellente energie-infrastructuur. En er is iemand nodig die de route aangeeft, zoals de klimaatwet en het klimaatakkoord dat proberen te doen. En belangrijk en vaak vergeten: het paard heeft ook aanmoediging nodig. We zijn in Nederland soms wel erg kritisch op elkaar, met weinig empathie. Het is allemaal mensenwerk, dus laten we meer oog hebben voor die menselijke kant van de transitie.

2. Er is op dit moment veel discussie over zowel biomassa bijstook als over CO2 opslag? Zie jij verwantschap of parallellen in die discussies?

Dat herken ik zeker en ik zie volop paralellen. Ik denk dat veel mensen onderschatten hoeveel er nodig is om onze CO2-uitstoot zelfs maar met 1% te verlagen. In mijn ogen is de energietransitie geen snoepwinkel waar je er 1 of 2 uit kunt kiezen: je zult zo ongeveer de hele snoepwinkel naar binnen moeten werken. En laten we eerlijk zijn: perfecte oplossingen met uitsluitend voordelen hebben we nog niet in de aanbieding. Elke oplossing heeft ook nadelen en roept zorgen en weerstand op: biomassa, CCS maar denk bijvoorbeeld ook aan windmolens. Nu de transitie serieus wordt, zie ik enerzijds het enthousiasme groeien: 100.000 mensen zijn lid van een energiecoöperatie, ruim een miljoen mensen hebben zonnepanelen op hun dak, steeds meer mensen willen dat hun volgende auto elektrisch is, de industrie gaat verder dan ooit. Maar ik denk dat elke oplossing die ‘schaal’ krijgt ook schaal krijgt in verzet en protest. Het belangrijkste is denk ik dat we de zorgen heel serieus nemen en proberen op te lossen, maar tegelijkertijd wel door te gaan en zeker niet het kind met het badwater weg te gooien. Bij verantwoordelijke politiek hoort wat mij betreft ook een ‘dekkingsplicht’, een soort ‘Zalmnorm’ voor klimaatbeleid: wie ergens tegen is, moet met een alternatieve dekking komen.

3. Je hebt de NVDE afgelopen jaren succesvol opgebouwd. De NVDE is een belangrijke aanjager voor verduurzaming van het bedrijfsleven en agendeert grote verduurzamingsthema's succesvol. Waar bent je trots op en waar willen jullie nog aan werken?

Het meest trots ben ik op de geweldige groep gemotiveerde en vrolijke collega’s waar ik dit samen mee doe en de prachtige bedrijven die de afgelopen jaren lid zijn geworden en ons werk mogelijk maken. Het is ook enorm motiverend hoe snel Nederland de goede richting op gaat: de discussie gaat niet meer over de vraag of we een klimaatprobleem hebben – maar over de vraag hoe en hoe snel we het kunnen oplossen. Ik denk dat de oprichters van de NVDE precies het goede idee op het goede moment hadden – en ben heel blij dat we bijna vanzelfsprekend een belangrijke speler konden worden, bijvoorbeeld met een zeer actieve rol in het klimaatakkoord. Dat zag ik ook echt als onze testcase: kunnen we helpen om daar een succes van te maken?

Olof van der Gaag

Tegelijkertijd realiseer ik me elke dag hoe lang de weg nog is. Misschien wel de grootste uitdaging is hoe we van ‘moeten’ naar ‘willen’ komen: er zijn vele redenen waarom de energietransitie ‘moet’; er zijn ook vele redenen waarom het kan; maar hebben mensen en bedrijven al genoeg reden om het echt te willen? Word je leven er aangenamer van, je bedrijf succesvoller? Met wilskracht kun je ver komen maar met alleen wilskracht wordt het wel zwaar. Ik wil nog veel meer doen om de transitie aantrekkelijk te maken voor steeds meer mensen en bedrijven: van de kleinste tot de grootste schoorsteen in Nederland.

Zijn er recente NVDE publicaties waar je aandacht voor zou willen vragen?