Opinie

Remco de Boer 

Onderzoeker en publicist op het gebied van de  energietransitie en maker van de podcast Studio Energie

1. Je volgt het Nederlandse energiebeleid al jaren op de voet en publiceert veel over energietransitie, de laatste jaren ook over waterstof. Wat valt jou op in het Nederlandse energiebeleid?

Dat beleid staat sterk onder invloed van ontwikkelingen die op z’n zachts gezegd niet heel erg behulpzaam zijn. Zo schroeven we onze doelen op, maar nemen we tegelijkertijd de weinige middelen die we hebben om die doelen te halen, onder vuur. En flink ook. Alle middelen hebben ook nadelen, maar we lijken nauwelijks nog bereid die te accepteren. Nadelen passen niet in het ideaalbeeld dat de milieubeweging – die decennialang als enig roepend door de woestijn liep – heeft geschetst. Hun ideaalbeeld, dat nodig was om de boel in beweging te brengen, verdraagt zich niet met de praktijk. Het succes van de milieubeweging is dat de maatschappij dat beeld inmiddels heeft omarmd en de boel in beweging is. Tegelijk is de tragiek dat het streven naar zuiverheid, dat onderdeel van dat ideaalbeeld is, de transitie eerder vertraagt dan versnelt. Vrijwel iedereen – politiek en media voorop – staat in het standje ‘activisme’, maar bijna niemand durft de verantwoordelijkheid te nemen voor wat er praktisch nodig is, voor de nadelen. Maar zonder vuile handen geen snelle transitie naar schone energie.

2. Hoe kijk je aan tegen de ontwikkeling van een waterstofeconomie? Wat is naar jouw mening daarbij essentieel?

Essentieel is dat je een aansprekend, maar tegelijk ook realistisch verhaal hebt. Vanaf het begin. Dus een betoog over het ‘waarom’, maar vooral óók over het ‘hoe’. De verleiding is groot om het te laten bij een spectaculair vergezicht dat bol staat van louter voordelen. Het bekende ‘gratis bier en altijd mooi weer’. Heerlijk. Maar uiteindelijk krijg je daarvoor een rekening gepresenteerd en is het maar de vraag of je die kunt betalen. Als duidelijk wordt wat er voor die waterstofeconomie nodig is – en vooral wat daarvan de komende jaren de nadelen zijn – kan het in de hyperigheid die onze mediademocratie zo kenmerkt, snel bergafwaarts gaan. Het gemak waarmee de kinderen tegenwoordig met het badwater worden weggegooid, zou iedereen die zich met energie- en klimaatbeleid bezighoudt zorgen moeten baren. Vertel het eerlijke verhaal, vertel het héle verhaal, waarbij je uiteraard afhankelijk van de fase verschillende accenten plaatst.

3. Kritische noten, adviezen en wijze lessen: wat vind je van de rol en aanpak van de industrie in energietransitie, specifiek rondom waterstof?

Ook de industrie is met z’n volle gewicht op de waterstof-kar gesprongen. Echt, je kunt met gemak een doorzonwoning behangen met alle persberichten die de afgelopen jaren zijn verschenen over alle prachtige waterstofvoornemens van de industrie.

Remco de Boer

Wie niet beter zou weten, zou denken dat die waterstofeconomie al een feit is. Een heel vertekend beeld dus. Wat die hype – want dat is het – nog eens extra versterkt, is het samen optrekken van de industrie met milieuorganisaties, zoals in de Waterstofcoalitie. Eén grote, blije familie, zo lijkt het. Maar waar de milieubeweging ‘waterstof’ vertaalt met ‘groen’, vertaalt de industrie het met ‘eerst nog héél lang blauw’. Oftewel de aanstaande controverse zie je al van kilometers ver aankomen. Het is dus aan de industrie om voortdurend goed te kijken of het de beloften – vooral de impliciete – straks kan waarmaken. Zo niet, maak die beloften dan niet.